De laatste jaren kom ik vaak jongeren tegen die tijdens hun puberteit ontdekken dat ze HSP zijn. Dat ze eigenschappen hebben waar ze rekening mee mogen houden als ze plannen maken voor hun loopbaan. Alleen weten ze niet HOE. Deze studiekeuze informatie is dan ook bedoeld voor HSP jongeren om op een bewustere manier je studiekeuze te laten maken. Bewust van wie jij bent, wat je nodig hebt, wat bij jou past.
Wat is HSP
20% van alle mensen is hoogsensitief. De afkorting HSP staat voor hoogsensitief persoon. Het is een karaktereigenschap en géén aandoening. Maar eerlijk, het is wel een karaktereigenschap die je in de weg kan zitten als je keuzes moet maken in je loopbaan zoals een studiekeuze.
Wat houdt deze eigenschap dan in? Ik gebruik hier graag de uitleg van Esther Bergsma uit haar boek Hoogsensitieve kinderen. Meer over haar en uitleg over HSP kun je vinden op Beginnen ⋆ Hoogsensitief.NL
In het kort. Een HSP is iemand die
- Meer dan niet HSP prikkels kan ontvangen/opmerken
- Meer dan niet HSP prikkels verwerkt in het brein, dieper verwerkt ook
- Reageert op een heftiger manier op die prikkels, dus ook het uiten van gevoel en gedachten
Een HSP jongere krijgt bij het kiezen van een studie dan ook zeker te maken met HSP eigenschappen.
Waar kom je de HSP eigenschappen prikkelgevoeligheid tegen als je een studie kiest?
Een studie kies je in stappen. Stappen die elkaar opvolgen, dus na elkaar komen maar ook een beetje in elkaar overlopen. Die stappen noemen we fases en we kennen de volgende:
- Fase 1 Oriënteren, wie ben ik
- Fase 2, Verkennen om je heen
- Fase 3, Verdiepen, ervaren, onderzoeken
- Fase 4, de knoop doorhakken, het werkelijk kiezen
In fase 1 ga je ontdekken wie je bent, wat voor jou belangrijk is, waar je goed in bent. Van HSP weten we dat prikkels in het brein diepgaand worden verwerkt. Dat kan in deze fase betekenen dat je heel erg veel over jezelf wilt gaan meenemen bij je studiekeuze. De wie ben ik vraag nodigt uit tot heel brede gedachten. Een voorbeeld?
Ik ben een meisje -> maar dat houdt misschien wel in dat ik alleen naar meisjesberoepen kan kijken-> Wat zijn dat eigenlijk: meisjesberoepen?-> Wat zegt dat als ik die niet leuk vind?-> Ben ik wel goed bezig als ik iets anders wil doen?-> Nou en zo verder dus
Omdat je zoveel over alles nadenkt kan het ook zijn dat je het gevoel krijgt dat je niet genoeg weet. Niet genoeg informatie hebt om te kunnen kiezen. Dus blijf je testen invullen, vragen stellen, veel verschillende meningen verzamelen. Onzekerheid ligt op de loer en zo kom je niet bij de volgende fase. Dat is fase 2, het verkennen.
In fase 2 ga je verkennen in de keuzemogelijkheden. Wat voor studiemogelijkheden zijn er? Manieren van leren, locaties. Sectoren die passen bij jou, beroepen die interessant zijn.
Ook hier kan het druk worden in je hoofd met gedachten die elkaar opvolgen en aanvullen.
Fase 2 gaat ook over het uitsluiten van mogelijkheden. Dat doen HSP jongeren niet snel genoeg of juist te snel. Te snel door te zeggen: Ik ben empathisch, wil iets met mensen doen, zorgzaamheid is belangrijk. Nou, dan ga ik kiezen voor het eerste dat in me op komt.
Veel HSP volwassenen kun je dan ook vinden in sectoren als de zorg en het onderwijs. Maar met jouw mooie eigenschappen kun je ook in andere sectoren veel betekenen!
Denk maar aan de techniek. Ook hier werk je met mensen maar kun je ook creatieve oplossingen bedenken voor problemen waar de maatschappij tegenaan loopt. Jij bent als HSP in staat om die oplossingen van alle kanten te bekijken én belangen van verschillende betrokkenen mee te nemen.
Kleine tip: Praat hierover met iemand die met je de mogelijkheden op een rij kan zetten en overzicht kan geven. Je mentor, decaan of een studiekeuzecoach kan je helpen.
Heb je eenmaal informatie verzameld dan ben je bij je studiekeuze vaak tot een top 3 gekomen die je verder gaat onderzoeken. Dat gebeurt in fase 3.
Ook hier speelt de prikkelgevoeligheid van een HSP een grote rol.
HSP jongeren kennen 2 soorten prikkels:
- Fysieke prikkels
- Emotionele prikkels
In fase 3 krijg je veel te maken met prikkels van buitenaf. Je gaat op internet opzoeken wat er allemaal is of in de LOB methode die op jouw school wordt gebruikt. Nou geloof me, alsof je over de kermis loopt. Want elke school wil je laten weten dat ze er zijn, dat zij voor jou de beste keuze zijn. Elke studie maakt reclame, laat zich zien. Op internet maar ook op sociale media. En als jij nog niet een top 3 hebt waar je jezelf op concentreert dan kun je wel honderden accounts volgen over studies en beroepen.
Ook als je naar een open dag gaat of naar een studiekeuzebeurs heb je te maken met fysieke prikkels. Vaak een onbekende omgeving, een grote ruimte, veel mensen.
Elke HSP reageert op andere fysieke prikkels . Wat helpt is dat je weet op welke prikkels je reageert. Bedenk dit vóór een activiteit zodat je erop voorbereid bent.
Uiteindelijk ga je in fase 4 de knoop doorhakken, echt een besluit nemen. Als jij dit leest als HSP jongere dan weet jij nu al: dat is lastig. Erg lastig. HSP jongeren willen graag de beste keuze in 1 keer maken. Daar komt bij dat die keuze niet alleen voor henzelf de beste keuze moet zijn, ze houden ook rekening met de groep waar ze bij (willen) horen. Dit heet de optimale-optie-ambitie. Maar goed, bij een loopbaankeuze en dat is je studiekeuze moet je natuurlijk vooral een optie kiezen die goed is voor jou.
3e kenmerk van HSP, heftige reactie en studiekeuze
Weet je nog welke 3 kenmerken typisch HSP zijn?
- Meer dan niet HSP prikkels kunnn ontvangen/opmerken
- Meer dan niet HSP prikkels verwerken in het brein, dieper verwerken ook
- Reageren op een heftiger manier op die prikkels, dus ook het uiten van gevoel en gedachten
Alles komt bij elkaar en je krijgt de volgende optelsom:
Prikkels van informatie + prikkels van interne verwerking + prestatiedruk/faalangst + niet kunnen loslaten van de keuzekwestie + de optimale-optie-ambitie. Ook het gevoel van niet lukken is bij een HSP heftiger. Daardoor loop je dus helemaal vast.
Hoe kom je dan nog wel tot een goede keuze?
Van informatie naar TIPS voor studiekeuze als HSP jongere
Als eerste is het goed om te weten welke eigenschappen jij als HSP meeneemt in je studiekeuze. Die heb ik je net beschreven. Dan is het ook goed om te bedenken dat er bij je studiekeuze nog wel wat meer dingen in de weg kunnen zitten. Bijvoorbeeld je puberbrein waardoor het lastiger is om ver vooruit te kijken. Of dat je uit een gezin komt met allerlei verwachtingen.
Nou ja genoeg andere dingen dus naast het HSP zijn.
Als tweede is het belangrijk dat je met anderen bespreekt wanneer jij het lastig vind. Dat is bij iedereen net wat anders want wat ik hierboven beschreef is algemeen. De een zal meer last hebben van de prikkels van buitenaf, de ander van piekeren en een laatste is misschien aan het wegvluchten voor het doorhakken van de knoop. Merk op waar jij last van hebt en vraag hulp bij dat stukje.
Wil je nog andere tips ontvangen?
Via contactformulier vraag je aan
Ik heb per fase een aantal tips om je te helpen. Wil je die tips ontvangen? Vraag ze even aan via het contactformulier of stuur een mail naar me via info@senseyou.nl
Hulp bij je studiekeuze door een ervaringsdeskundige loopbaancoach, wat kan ik voor je doen?
Merk je dat het lastig is om zelf een studie te kiezen? Niet alleen ben ik studiekeuzecoach en weet dus alles over het maken van keuzes in je loopbaan en in studie. Daarnaast ben ik zelf ook HSP en moeder van een HSP. Dat noemen ze ervaringsdeskundig.
Wil je meer weten over mijn manier van helpen bij studiekeuze? Lees het hier Studie keuze coaching – Sense You of neem contact met me op via het contactformulier, e-mail of telefoon.
